HÆ°á»›ng dẫn cách cúng giá»— tổ nghá» nghệ thuáºt ngà y 11 và 12 âm lịch
Ngà y 12/8 âm lịch hà ng năm được xem là ngà y ý nghÄ©a trá»ng đại của những ngÆ°á»i hoạt Ä‘á»™ng trong lÄ©nh vá»±c sân khấu. Vì đó là ngà y để má»—i ngÆ°á»i nghệ sÄ© thắp nén hÆ°Æ¡ng tri ân tiên nhân, những ngÆ°á»i thầy, những tiá»n bối đã có công khai thác bá»™ môn nghệ thuáºt sân khấu truyá»n thống, đặc biệt là bá»™ môn hát bá»™, chèo, cải lÆ°Æ¡ng.
Từ năm 2010 ngà y nà y cÅ©ng được chá»n là ngà y Ä‘iện ảnh Việt Nam và đây là ngà y liên hoan há»™i diá»…n tôn vinh những vỡ diá»…n, những vai diá»…n, những nghệ sÄ© xuất sắc trong năm qua. Äây cÅ©ng là dịp tổng kết đánh giá hoạt Ä‘á»™ng sân khấu. Ngà nh sân khấu sẽ tiếp chuyện phát huy ý thức uống nÆ°á»›c nhá»› nguồn, viếng thăm những ngÆ°á»i thầy, nghệ sÄ© già yếu, neo Ä‘Æ¡n có hoà n cảnh khó khăn.
Giỗ tổ ngà nh điện ảnh bắt nguồn từ đâu?
Cứ đến ngà y những ngà y giữa tháng 8 âm lịch thì sân khấu các nÆ¡i lại rá»™n rà ng chuẩn bị cúng tổ. Dù báºn rá»™n nhÆ° thế nà o, các nghệ sÄ© cúng gác lại công việc, chia thà nh từng Ä‘oà n, đến sân khấu nà y thắp hÆ°Æ¡ng, qua sân khấu khác thắp hÆ°Æ¡ng, thắp hÆ°Æ¡ng từ rạp nà y qua rạp khác. NhÆ°ng khi được há»i tổ nghiệp là ai thì má»—i ngÆ°á»i lại kể theo má»™t cách khác nhau.
NSƯT Kim Tá» Long cho biết: “Từ khi bÆ°á»›c và o lÄ©nh vá»±c nghệ thuáºt, hầu nhÆ° nghệ sÄ© nà o cung luôn tin rằng có Ä‘á»™n. Mặc dù vẫn chÆ°a biết chÃnh xác tổ nghiệp của ngà nh là ai chỉ biết đó là đấng linh thiêng, luôn dõi theo ngà nh. Các nghệ sÄ© tin tưởng và thá» cúng. Những ngÆ°á»i lá»›n tuổi thì rất tin tưởng và coi trá»ng, trÆ°á»›c khi lên Ä‘iện ảnh luôn thắp hÆ°Æ¡ng, khấn tổ nghá». Và rất nhiá»u việc xảy ra thá»±c tiá»…n chỉ cần thắp hÆ°Æ¡ng khấn tổ má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u được há»™ trìâ€
Trong những giai thoại vỠông tổ sân khấu, giai thoại chúng tôi được nghe nhiá»u nhất là hai vị hoà ng tá» mê coi hát đến mức chết trong buồng hát. hồn của há» trá»±c tÃnh hiện lên coi hát và há»™ trì nên ngÆ°á»i trong nghá» bèn láºp bà n thá» 2 vị là tổ. Ngà y 12/08 chÃnh là ngà y 2 vị hoà ng tá» khuất.
Bên cạnh đó, còn có giai thoại phổ biến khác vá» truyá»n thuyết “ông tổ ngà nh Ä‘iện ảnh. Ông tổ xuất thân từ hà nh khất. do váºy, nghệ sÄ© rất eo sèo cho tiá»n ăn xin, ăn mà y vì cho rằng nhÆ° thế là xúc phạm đến tổ nghiệp.
NSND Äinh Bằng Phi cho rằng, những giai thoại nà y được dá»±ng ra bản tÃnh là tạo sá»± tin. Những ngÆ°á»i là m Ä‘iện ảnh Ä‘á»u cho mình là con cháu của “ông tổâ€. Ông cÅ©ng giải thÃch thêm: “Những ngÆ°á»i Ä‘i trÆ°á»›c đặt ra những giai thoại nà y vừa dá»±a trên thá»±c tại, vừa có chút hoang Ä‘Æ°á»ng, truyá»n miệng từ Ä‘á»i nà y sang Ä‘á»i khác. Giai thoại hai vị hoà ng tá» không rõ tên, không rõ chẳng lẽ. Còn nói ông tổ là ăn mà y, vì sao? Nghá» có 3 vị Thánh Tổ gồm Tiên SÆ°, tiên sÆ° và Thánh trong ba vị Thánh tổ nghá» có má»™t ngÆ°á»i là hà nh khất. thà nh thá» giá»›i nghệ sÄ© ỉ eo cho tiá»n vì há» nghÄ© rằng cùng má»™t ông Tổ không nên thà cho nhau. Câu chuyện nà y tồn tại quá lâu nên khi được truyá»n miệng lại cÅ©ng khác Ä‘i Ãt nhiá»u khiến các các nghệ sÄ© trẻ sau nà y hiểu lầm.
Theo những nghệ sÄ© là m nghá» lâu năm, phong tục thá» rổ lên Ä‘Æ°á»ng từ các Ä‘oà n phÆ°á»ng dần lan sang cải lÆ°Æ¡ng, tuồng chèo, kịch nói… Vá» sau, ca sÄ©, diá»…n viên, ngÆ°á»i mẫu, nhà sinh sản, nhạc sĩ… cÅ©ng tham gia và duy trì việc cúng tổ hà ng năm và khấn tổ trÆ°á»›c khi ra diá»…n.
Cách cúng giỗ tổ nghỠsân khấu của nghệ sĩ Việt
Má»—i năm đến ngà y giá»— tổ, các nghệ sÄ© trong Nam, ngoà i Bắc Ä‘á»u có những hoạt Ä‘á»™ng để tôn vinh nghá» và tưởng read more nhá»› tổ nghiệp.
Các Ä‘Æ¡n vị và sân khấu thÆ°á»ng tổ chức lá»… giá»— tổ riêng nhÆ°ng thÆ°á»ng có 3 hoạt Ä‘á»™ng chÃnh: Lá»… dâng hÆ°Æ¡ng, dâng hoa Tổ nghá»; Lá»… tri ân những nghệ sÄ© cao tuổi, tưởng nhá»› những nghệ sÄ© đã từ trần và vinh doanh những nghệ sÄ© đã có những đóng góp trá»™i; rốt cuá»™c là những tiết mục văn hóa nghệ thuáºt đặc sắc.
Các nghệ sÄ© khắp nÆ¡i hÆ°á»›ng vá» tổ nghá». Äến vá»›i ngà y giá»— tổ trá»ng thể, ngÆ°á»i mang hoa, ngÆ°á»i mang trái cây, ngÆ°á»i mang heo quay, ngÆ°á»i mang gà luá»™c dâng lên bà n Ä‘á»™c tổ để diá»…n đạt lòng tôn kÃnh đến tổ nghiệp, trông coi tổ nghá» phù trợ sá»± nghiệp gặp may mắn ngà y má»™t phát triển.